Kayseri İl Müftülüğü, Erciyes Üniversitesi (ERÜ) ve İlahiyat Fakültesi tarafından ortaklaşa düzenlenen “Günümüze ulaşan En Kadim Mushaf Nüshaları” konulu konferans 20.11.2019 Çarşamba günü İlahiyat Fakültesi konferans salonunda düzenlendi.
Programın açılış konuşmasını yapan İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Temel Yeşilyurt, “Kendisi fakültemizin bir mensubu olan, 1969 yılında Fakültemizde kısa bir süre de olsa görev yapmış olan Dr. Tayyar Altıkulaç hocamız belli bir yaşın üzerindeki herkesin yakından tanıdığı iyi bir insan ve bir bilim adamı olarak tanıyoruz kendisini. Bizi kırmayarak Fakültemize teşrif etmelerinden dolayı kendisine teşekkür ediyorum.
Hocamızın ilim dünyasına da katkıları büyüktür. İlimden de kopmamış, doktorasını tamamlamıştır. Aynı zamanda Bağdat’ta ihtisas yapmıştır. Kitaplar yazmıştır. Özellikle de Kur’an-ı Kerim kadim nüshaları üzerine ciddi, önemli ve belki de Türkiye’de tek olan çalışmaları vardır.
Bu konferansının organizasyonunda İl Müftümüz ile ortak hareket ettik. Huzurlarınızda İl Müftüsü Prof. Dr. Şahin Güven’e teşekkür ediyorum.
“GÜNÜMÜZE ULAŞAN EN KADİM MUSHAF NÜSHALARI”
Selamlama konuşmalarından sonra konferansına başlayan Diyanet İşleri Eski Başkanı Dr. Tayyar Altıkulaç, Kayseri’de bulunmaktan duyduğu memnuniyeti ifade etti. Konferansının başlangıcında Vahiy Dönemi’nden bahseden Dr. Altıkulaç, bu dönemde Hz. Peygamber’e kâtiplik yapan 40 civarındaki kişiyle inen vahiylerin yazıya geçirildiğini belirterek sözlerine şöyle devam etti: “Ben kendi akademik kimliğim ve cesaretimle diyorum ki Hz. Ebubekir’in Mushafları ile Hz. Osman’ın yazdırdığı Mushaflar arasında imla bakımından gelişmişlik vardır. İşte bu bir fitneye sebep olabilir. Ayrıca surelerin tertibi yeniden düzenlenmiştir; bu da içtihadîdir. Hz. Peygamber zamanında surelerin kendi içlerindeki tertibi tevkifîdir yani Resulullah’ın işareti ile ilgilidir. Ama şunu söylemek istiyorum: Surelerin tertibi yani Kur’an’ın Fatiha ile başlayıp Bakara ile devam etmesi ve Nas suresi ile sona ermesi tevkifî değil, içtihadîdir. Bu içtihat, bu nüshaları çoğaltan Hz. Osman’ın bir araya getirdiği 4 kişilik sahabe grubuna aittir. Kısacası bugün elimizde bulunan Mushafların tertibi Hz. Osman’ın Mushaflarıyla ortaya çıkmıştır.” sözlerine yer verdi.
En kadim Mushaflardan Sana (Yemen’in başkenti), Paris, Tübingen ve Berlin Mushafları üzerinde çalıştıkları ve bunları yayımladıklarına işaret eden Dr. Altıkulaç, Topkapı II Mushafı üstünde çalıştıklarını ve bu nüshanın da matbaa aşamasında olduğunu söyleyerek bu nüshaların özelliklerini katılımcılarla paylaştı. Günümüze ulaşan en kadim Mushaflardan bazılarının neden Paris, Londra, St. Petersburg, Tübingen, Berlin ve diğer Avrupa şehirlerinde bulunduğu tartışan Dr. Altıkulaç “Çünkü oryantalistler (Doğu bilimciler, müsteşrikler) binlerce yazma Mushafı Avrupa’ya taşıyıp arşivler oluşturdular. İşte servetlerimiz, hazinelerimiz böyle kaçırılmış, böyle uçurulmuş. Kısacası, 19. yüzyılın ilk yarısından itibaren Belçikalı, Hollandalı, İspanyol, Amerikalı, Fransız, İngiliz ve Alman misyoner ile oryantalistler önemli çalışmalara imza attılar, nadide kültür varlıklarımızı Avrupa’ya götürdüler. Bazıları bu belgelere salt ilmî anlayışla yaklaşmış olsalar da genelde yaptıkları çalışmalarla İslami değerler üzerinde şüphe uyandırdılar ve buna özel çaba sarf edenler de oldu. Avrupa’ya taşıdıkları kadim Mushaflara ait mikrofilmleri toplama sürecine girdiler.” bilgisini paylaştı.
Konferansında Mushaflarda tartışmalı olan noktaları, sureler vasıtasıyla mukayeseli olarak ve gramer açısından irdeleyen Sayın Altıkulaç, değerlendirmeleriyle bu hususlara açıklık getirdi.
Özbekistan’ın başkenti Taşkent, Mısır’ın başkenti Kahire, İngiltere’nin başkenti Londra ve İstanbul Topkapı Sarayı’nda muhafaza edilen en eski Mushaf nüshalarını tanıtan Dr. Altıkulaç, bu yazmaların da ayrıntılarını katılımcılara aktardı.
Kendisini dinleyen öğrencilere seslenen Diyanet İşleri Eski Başkanı Altıkulaç “Bu konulara şimdiden hazırlıklı olmalısınız çünkü oryantalistler harıl harıl çalışıyor. ‘Bir harf bile değiştirmemişlerdir’ uykusundan uyanalım. Yüksek lisans ve doktora yapan gençler olarak bu meselelere eğilmeniz gerekiyor. Söylemek istediğim temel mesele şu: Oryantalistlerin geçmişte ve günümüzde yaptığı çalışmaları dikkate aldığımızda görüyoruz ki son yüzyılda oryantalizm metot değiştirerek ilerliyor. Eskiden Hz. Ebubekir, Hz. Ömer dönemindeki rivayet çelişkileri ya da yetersizliklerinden istifade ederek ve bu dönemlerdeki belirsizlikleri değerlendirerek senaryolar yazmışken, şimdi artık varaklarla ilgileniyorlar. Bugün oryantalizmin en temel malzemesi bunlardır ve senaryolarını bunlar üzerinden kurguluyorlar. Bu durum karşısında bizlerin bu varaklarla ilgilenmemiz zorunlu hâle gelmiştir. Ben elimden geldiğince bu kadim nüshalardan bazılarını tahkik etmeye çalıştım. Bunlardan 9’u yayımlandı, onuncusu yolda. Ümit ediyorum ki bu işe gönül verecek olanlar, bu nüshalar üzerinde daha yararlı, daha ayrıntılı çalışmalara imza atarlar ve tezler yazdırırlar. Takdir, ehli ilmindir.” değerlendirmesinde bulundu.
Konferans bitiminde, İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Temel Yeşilyurt tarafından Diyanet İşleri Eski Başkanı Dr. Tayyar Altıkulaç’a, program anısına Kayseri’ye özgü el dokuma halı seccade hediye etti.
Düzenlenen programa Diyanet İşleri Eski Başkanı Dr. Tayyar Altıkulaç, İl Müftüsü Prof. Dr. Şahin Güven, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Temel Yeşilyurt, Diyanet İşleri Emekli Başkan Yardımcıları Necmettin Nursaçan ve Prof. Dr. M. Şevki Aydın, Akademisyenler, il müftü yardımcıları, ilçe müftüleri ve öğrenciler katıldı.
Diyanet İşleri Eski Başkanı Dr. Tayyar Altıkulaç, program sonrası İl Müftümüz Prof. Dr. Şahin Güven’i makamında ziyaret ederek Kayseri’de yürütülen din hizmetleri hakkında bilgi aldı.
Ziyaret sonrası Sayın Altıkulaç, il müftü yardımcıları, ilçe müftüleri ve vaizlerle bir araya gelerek onlarla tecrübe paylaşımında bulundu.
